We roepen het wel vaker: onze oplossingen zijn gebouwd op basis van openEHR, we zijn openEHR gold partner… Maar wat is openEHR eigenlijk in de basis en waarom is het belangrijk? We snappen dat dit niet voor iedereen gesneden koek is - daarom in dit artikel een korte introductie.
Een korte definitie van openEHR
In de basis is openEHR (oftewel: ‘open Electronic Health Record’) een open standaard voor het modelleren, opslaan en behandelen van zorgdata. Het is effectief een set van documenten die gebruikt kan worden voor het bouwen van informatie- en interoperabiliteitsoplossingen in de zorg, zoals EPD’s en overige zorginformatiesystemen.
Waarom is openEHR nodig?
De zorg IT kent diverse uitdagingen. De oorzaak van veel van die problemen ligt bij de beschikbaarheid van data: hoe krijg je informatie volledig en tijdig bij de juiste belanghebbenden (interne en externe zorgverleners, de patiënten zelf, mantelzorgers), in de juiste vorm, met de juiste permissies, toegangslogs en inzicht in gemaakte wijzigingen van die informatie? En hoe kan er ook, naast het zorgproces, onderzoek gedaan worden met zo volledig mogelijke datasets?
De community achter openEHR, openEHR International, heeft als doel om te komen tot open, leveranciersonafhankelijke specificaties voor een platform voor elektronische patiëntendossiers, medische data en onderzoeksdata.
Hoe meer zorg-IT er gebouwd wordt op basis van een standaard als openEHR, des te gemakkelijker het wordt om verschillende systemen met elkaar te koppelen om zo vendor lock-in te voorkomen en te komen tot een EPD-landschap wat de zorgverlener optimaal ondersteunt.
Maar wat heeft openEHR te bieden om dit doel te behalen?
Twee lagen
De zorg is geen exacte wetenschap - dit betekent dat de medisch inhoudelijke kant van software (ook wel het informatiemodel) flexibel moet zijn. Voortschrijdende inzichten zijn er namelijk voortdurend en zelfs per specialisme zijn er wisselende informatie-eisen.
Het mooie aan openEHR is dat het bestaat uit twee ‘lagen’ (volgens het ‘two-level modelling’ principe) - een technische laag en een medisch informatiemodel. Waar dergelijke zaken in veel software technisch met elkaar verweven zijn, houdt openEHR de twee lagen gescheiden. Het informatiemodel kan zo enorm flexibel blijven - er kunnen gemakkelijk onderdelen aan toegevoegd of aangepast worden, zonder dat de technische laag herzien hoeft te worden en de technische laag kan geïnnoveerd worden zonder dat het medisch informatiemodel hoeft mee te veranderen. Software systemen implementeren in de basis slechts de technische laag - zo kunnen deze systemen kleiner en beheersbaarder blijven dan systemen waarbij het informatiemodel en de technische laag met elkaar verweven zijn.
Om ervoor te zorgen dat de flexibele medische informatie wel technologisch gelezen en geïnterpreteerd kan worden, wordt er gebruik gemaakt van zogeheten archetypen. In de woorden van Heather Leslie, Clinical Modeller van CSIRO: “In openEHR is een archetype het model (of patroon) voor het vastleggen van medische informatie - een machinaal leesbare specificatie van hoe patiëntgegevens moeten worden opgeslagen met behulp van het openEHR-referentiemodel.”
Zorgspecialisten bouwen mee aan het medische informatiemodel en technici aan de technische laag. Zo doen alle specialisten datgene waar zij goed in zijn en wordt het maximale uit deze samenwerking gehaald.
Een internationale community
Ook een volwassen standaard als openEHR is dus voortdurend in ontwikkeling. Diverse medisch specialisten en technici van over de hele wereld werken mee aan de doorontwikkeling van openEHR - het wordt breed gedragen en men leert actief van elkaar, zowel middels actieve (online) samenwerking als via bijvoorbeeld conferenties.
Het is ook bijzonder leerzaam om te kijken naar de inzet van openEHR in andere landen. Zo zet de NHS al delen van het framework in en is openEHR geselecteerd als basis voor de nationale zorg-ICT in Zweden. Daarnaast zijn er over de hele wereld ontwikkelaars zoals CODE24, die openEHR inzetten als fundament voor hun oplossingen.
En HL7 FHIR dan? En zibs?
Er zijn meerdere standaarden rond het beschikbaar stellen en uitwisselen van zorgdata. Iedere standaard heeft zijn eigen kracht: waar bij HL7 FHIR de focus ligt op het veilig uitwisselen van zorgdata tussen applicaties en systemen, houdt openEHR zich bezig met de gestandaardiseerde opslag van zorgdata en het veilig beschikbaar stellen ervan (oftewel: databeschikbaarheid). Daarnaast is men in Nederland druk bezig met de ontwikkeling van zibs: zorginformatiebouwstenen. De zibs zijn de medische informatiemodellen die we in Nederland gebruiken en hebben veel overeenkomst met de eerder genoemde openEHR archtetypen, maar deze bouwstenen kunnen ook fungeren als een verbindende factor tussen data-opslag en data-uitwisseling.
Hier is uiteraard veel meer over te zeggen - Nictiz onderzoekt momenteel hoe de verschillende standaarden elkaar optimaal kunnen ondersteunen, om tot een ideaalscenario te komen voor het Nederlandse zorginformatiestelsel. Lees hierover bijvoorbeeld het “Onderzoek toekomstscenario’s zibs”.
Behoefte aan verdieping?
In dit artikel hebben we gepoogd om een tipje van de sluier op te lichten over de basis van openEHR. Er is uiteraard veel meer over te vertellen - deels zullen we dat in toekomstige artikelen doen, maar mocht je al dieper in dit onderwerp willen duiken, bekijk dan zeker de website van openEHR International.